چهارشنبه ۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
میزگرد دین و وقایع ۱۴۰۱:
محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
کد خبر: ۳۸۷۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
دریچه تحولات بهشت زهرا؛
تجدد ایرانی و ایران مدرن منجر به شکل گیری نهادهای مدرن مدیریت مرگ در جامعه ایرانی شد. بخشی از فرآیند تمرکزگرایی و تقسیم اجتماعی کار و تاسیس نها‌های مدرن در ایران و تهران بود. به همین دلیل بهشت زهرا مولود فرآیند‌هایی است که کلانشهر تهران را ایجاد کردند. فرایند‌هایی که از یکسو قدرت سیاست حاکم برای کنترل و دستکاری جامعه را افزایش داده بودند و از سوی دیگر روند توسعه شهر تهران بواسطه مهاجرت مستلزم کنترل متمرکز آن و حذف صورت بندی‌های محلی مدیریت شهر (خارج از کنترل نهادهای مرکزی و متمرکز) بود. همه این‌ها سازمان مرگ یا نهاد مرگ را ذیل ایده گورستان ایجاد کرد.
کد خبر: ۳۷۰۰۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۱
به مناسبت درگذشت جمشید بهنام؛
بهنام به نسلی از جامعه‌شناسان در ایران تعلق داشت، که به تحلیل و مطالعه واقعیت‌های اجتماعی جامعه ایران می‌پرداختند. جامعه آن روز ایران، جامعه‌ای در حال تغییر و دگردیسی بود و همین امر جامعه‌شناسانی از جمله بهنام را درگیر با مسائل روز ایران می‌کرد.
کد خبر: ۳۶۵۱۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۲
غلامرضاکاشی، استاد علوم سیاسی:
محمدجواد غلامرضا کاشی استاد علوم سیاسی گفت: نام‌هایی همچون فرایند دموکراتیک‌شدن و دموکراتیزاسیون، چندان نمی‌تواند وضعیت ایران را توجیه کند. اتفاقا به نظرم این نام‌ها ما را منحرف می‌کند و فکر می‌کنیم که گویی واقعا گروه‌هایی حامل دموکراسی متشکل از متجددان و تحصیل‌کردگان شهری حضور دارند که باعث تقویت دموکراسی در ایران می‌شوند. حتی فاشیسم، دیکتاتوری و… نیز که در جامعه غرب است، باز حاصل قدرت عظیمی است که مردم خلق می‌کنند. این است که به نظرم این نام‌ها هیچ‌کدام وضعیت ما را توضیح نمی‌دهند.
کد خبر: ۳۵۸۱۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۶
کتاب جدید نشر نی؛
«انقلاب در میراث فرهنگی» به قلم مهرداد بهمنی و سارا کریمی از سوی نشر نی روانه بازار کتاب شد.
کد خبر: ۳۵۶۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۵
پورحسن بیان کرد
عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه ما نیازمند جستجوی تازه‌تر در بنیاد‌های نظری انقلاب هستیم، عنوان کرد: تا بنیان‌های نظری و پشتوانه عقلانی تحولات را سامان ندهیم نمی‌توانیم راهی به آینده داشته باشیم، در واقع با ابتنا بر خرد ایرانی و نه قومیتی، خردی که از سنخ اخلاقی و انسانی است، می‌توانیم در جستجوی آینده باشیم و زمینه‌های آن را شکل دادیم.
کد خبر: ۳۳۲۲۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۹
محمدصادق کوشکی:
عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه فرهنگ و هویت ایرانی امکان جمع‌بندی با مدرنیته را ندارد، یادآور شد: ایران وقتی وارد قرن چهاردهم هجری شمسی شد که به شدت ضعیف، تحقیر شده و فاقد عناصر قدرت بود و امروز در مقطعی وارد قرن پانزدهم می‌شود که قدرتمند است و مؤلفه‌های قدرت را به درستی شناخته است.
کد خبر: ۳۳۱۹۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
موسی اکرمی:
بنیانگذار دوره دکتری در رشته فلسفه علم در ایران با اشاره به اینکه ما یک چالش گسترده و عمیقی درباره بحث مدرنیته داریم و هنوز هم در این خصوص به نتیجه‌ای نرسیدیم، یادآور شد: همه کسانی که دلسوز کشور هستند باید بپذیرند که عناصر مدرنیته لزوما یک امر وارداتی نیست که صرفا به این بهانه که این از غرب آمده باید در برابر آن موضع بگیرند چراکه حق داریم با توسل به عناصر مدرن و در عین حال توجه به مقتضیات بومی کشور خودمان و ترکیب آنها با یکدیگر بهتر از این زندگی کنیم.
کد خبر: ۳۳۱۶۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی:
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه کارشناسان باید آزاداندیشانه مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی را مورد بازنگری و نقد قرار دهند، یادآور شد: نفی هر گونه فرهنگی در یک جامعه نابودی آن جامعه را در پی دارد، لذا ما باید بتوانیم عاقلانه و عادلانه نسبت مناسبی بین فرهنگ ایران و اسلام و غرب برقرار کنیم به گونه‌ای که برآورد آنها در توسعه ما مؤثر باشند.
کد خبر: ۳۲۹۲۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۴
جرکت به سمت پسامدرن؛
مقصود فراستخواه، پژوهشگر جامعه‌شناسی دین، معتقد است همان طور که وبا ایران را به سمت امر مدرن سوق داد که سبب ظهور مشروطه و بعداً نوسازی شد، کرونا نیز این تأثیر را خواهد گذاشت و ایران را به یک جامعه پسامدرن سوق خواهد داد.
کد خبر: ۲۹۸۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۱۳
راه طی‌شده غرب‌شناسی؛
برخی شرق‌شناسی‌ها صرفا نگاه‌های جزئی‌نگرانه را معیار کار خود قرار می‌دهند. غرب‌شناسی تمدنی [می‌خواهد] نسبتی که میان جزئی‌نگری و کلان‌اندیشی نیاز است را تعریف کند. ما در این مجموعه تلاش کردیم تجربه‌های مختلف غرب‌شناسان انتقادی و اصالت‌باور را برجسته و تجربه آنها را نمایان کنیم و حداقل از سانسور روشنفکری بیرون بیاوریم.
کد خبر: ۲۹۲۱۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۳
تاریخ‌نگاری مشروطیت؛
جریان تاریخ‌نگاری رسمی در ایران از شیخ فضل‌الله نوری به عنوان یک مشروطه‌خواه واقعی و در واقع شهید راه مشروطیت یاد می‌کند، اما مورخان پیرو صبح ازل چهره او را به شدت مخدوش کرده‌اند.
کد خبر: ۲۹۱۶۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۱
علوم اجتماعی و گفتمان گذار؛
دکتر ابراهیم توفیق فارغ‌‌التحصیل جامعه‌شناسی از دانشگاه‌های آلمان و مدرس این رشته در ایران و آلمان است. تخصص ایشان در زمینه جامعه‌شناسی تاریخی است و در این زمینه صاحب تألیفات و ترجمه هستند. در این یادداشت به مرور نقد ایشان بر سیطره گفتمان «گذار» بر علوم انسانی و اجتماعی پرداخته شده است.
کد خبر: ۲۲۵۲۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
«مقصود فراستخواه» استاد جامعه شناسی ؛
نویسنده کتاب «ما ایرانیان» با بیان اینکه رفتارهای اجتماعی در موقعیت ها و شرایط اجتماعی شکل می گیرد، گفت: نمی توان بحث خلقیات ایرانی را به صورتی ذات باورانه پذیرفت و این بحث پایه علمی ندارد.
کد خبر: ۲۱۵۲۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۳۱
یادداشت دکتر ناصر فکوهی؛
تهران یک «شهر سیاسی» است؛ اصولاً شهر در ایران یک مفهوم سیاسی است. شهر ایرانی با شهر یونانی تقریباً هم‌عصر است، اما اگر به خاستگاه هر یک توجه کنیم، درخواهیم یافت که شهر یونانی حاصل یک قرارداد عمدتاً خویشاوندی است در حالی که شهر در ایران برآمده از یک تصمیم سیاسی است و از این رو، واژه شهر از «شاه» گرفته شده است؛ به این معنا که شهر شدن یک فضای برآمده از یک تصمیم فردی است که این تصمیم توسط شاه گرفته می‌شود.
کد خبر: ۲۰۶۷۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۰
چرا «شهر» در ایران یک مفهوم سیاسی است؟؛
تهران یک «شهر سیاسی» است؛ اصولاً شهر در ایران یک مفهوم سیاسی است. شهر ایرانی با شهر یونانی تقریباً هم‌عصر است، اما اگر به خاستگاه هر یک توجه کنیم، درخواهیم یافت که شهر یونانی حاصل یک قرارداد عمدتاً خویشاوندی است در حالی که شهر در ایران برآمده از یک تصمیم سیاسی است و از این رو، واژه شهر از «شاه» گرفته شده است؛ به این معنا که شهر شدن یک فضای برآمده از یک تصمیم فردی است که این تصمیم توسط شاه گرفته می‌شود.
کد خبر: ۲۰۶۳۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۱۹
جوانی چه هست و چه نیست ؛
شاید پرسش از جوانی و اینکه چه هست و چه نیست در وهله نخست به نظر بلاموضوع برسد، آنقدر که این واژه لوث و دستمالی شده است.اما بواقع پاسخی سرراست در راستای شناسایی مختصات این عالم وجود ندارد. خصوصاً اینکه اساساً از یک کلیت واحد بهنام جوانی نمی‌توان حرف زد بی‌آنکه نیم‌نگاهی به پارامترهای بومی، جغرافیایی، فرهنگی و شخصی و شخصیتی جوانان هر منطقه، هر کشور و هر جامعه نینداخته باشیم. جوانی دوره به لحاظ کمی کوتاه –می‌گویند بازه‌ای بین 15 تا30 سال است- ولی از لحاظ کیفی جهانی بزرگ و طولانی و رنگارنگ است.
کد خبر: ۲۰۲۶۲۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۰۱
در گفتگویی مطرح شد؛
پرویز پیران، جامعه‌شناس و محقق و استاد دانشگاه در گفت‌وگوی پیش رو از سیاست و جامعه می‌گوید و معتقد است «سیاست‌زدگی» مسئله مبتلابهِ جامعه امروز ما است که البته در میان اصحاب اندیشه پدیده جدیدی نیست ولی در شرایط کنونی سخت اوج گرفته است. او باور دارد که سیاست‌زدگی بنا بر ماهیت، در سطح می‌ماند و به کنش سیاسی آگاهانه و هدفمند تبدیل نمی‌شود و دوری باطل را شکل می‌دهد که امروز دچارِ بدترین نوع آن هستیم.
کد خبر: ۱۹۷۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۰۷
مدینه فاضله؛
اگر بخواهیم توانایی یک کشور را برای توسعه در نظر بگیریم و اینکه این ملت بخواهد در جهان حرفی برای گفتن داشته و قابلیت اول شدن در خاورمیانه را داشته باشد .باید دید آن کشور می‌تواند آدم تربیت کند یا خیر. این را از طریق نظام آموزشی آن کشور می‌توان فهمید. اگر توانست آدمی تربیت کند که نرمال، طبیعی، منظم، شاد و باکیفیت باشد، آن کشور توسعه پیدا می‌کند اما اگر نتواند آن کشور، هر صنعتی هم که بسازد نمی تواند توسعه پیدا کند
کد خبر: ۱۶۹۹۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۲۷
زنجیره اشتباهات دولتی؛
مشکلات مالی در تاریخ ایران پدیده جدیدی نبود. با این همه تا پیش از ورود مدرنیته به کشور و بر هم خوردن توازن اقتصاد سنتی، کار ویژه‌ای درون همان اقتصاد پاسخگوی نیازهای کشور بود اما با ورود مدرنیته و نهادهای مدرن این وضعیت دگرگون شد و دولت دیگر قادر به کنترل شرایط اقتصادی کشور نبود. به این ترتیب اصلاحاتی متناسب با وضعیت جدید ضروری می‌نمود.
زنجیره اشتباهات دولتی
کد خبر: ۱۴۰۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۲۲